Stepan Bandera - bandyta czy wróg ludu wg Komunistycznej Rosji?

Stepan Bandera - bandyta czy wróg ludu wg Komunistycznej Rosji?

        Bandera, banderowcy, słowa które nawet w mediach padają by określić samo zło które w okresie wojny działo się na Ukrainie. Są to słowa niesprawiedliwe. Myślę, że celowo wywołane przez bolszewicką propagandę. Nie bronię tutaj wcale Stepana Bandery, który w pewnych kręgach nie był uważany za anioła. Był narodościowcem i to dosyć skrajnym. Był przede wszystkim antykomunistą którego rodzina  zaznała dużo ciepień ze strony NKWD. Nie zgadzał się też z polityką Polski wobec Ukrainy w okresie przedwojennym.

Życiorys Stepana Bandery

     Urodził się w rodzinie proboszcza greckokatolickiego Andrija Bandery i Myrosławy z domu Głodzińskiej (córki kapłana greckokatolickiego). Rodzina ze strony ojca zajmowała się rolnictwem i nie prowadziła działalności politycznej (z wyjątkiem ojca, który był posłem do parlamentu ZURL). Rodzina ze strony matki natomiast zajmowała się działalnością polityczną i społeczną – jeden z wujków, Pawło Głodzinśkyj, był jednym z założycieli Masłosojuzu i Silśkoho Hospodara, inny wujek, Jarosław Wesołowśkyj, był posłem do parlamentu wiedeńskiego.
Stepan był drugim dzieckiem w rodzinie – starsza od niego była Marta, a młodsi Ołeksandr, Wołodymyra, Wasyl, Oksana, Bohdan i Myrosława (zmarła w wieku niemowlęcym).
22 maja 1941 NKWD w związku z działalnością syna aresztowało ojca Stepana Bandery – ks. Andrija Banderę, który po śledztwie został zamordowany przez NKWD w Kijowie 10 lipca 1941. Tego samego dnia NKWD aresztowało również siostry Stepana: Marię-Martę i Oksanę. Obie zostały deportowane do Kraju Krasnojarskiego jako rodzina wroga ludu. Zostały zwolnione z zesłania w 1960, bez prawa powrotu na Ukrainę. Marta zmarła na Syberii w roku 1982, Oksanie w roku 1989 zezwolono na powrót na Ukrainę, gdzie zmarła w 2008. Trzecia siostra Stepana – Wołodymyra była aresztowana przez NKWD w 1946, skazana na 10 lat łagru, po zakończeniu wyroku powróciła na Ukrainę w 1956.
Andrij Bandera, jedyny syn Stepana Bandery przybył do Kanady w 1961. Tutaj po ukończeniu szkoły średniej studiował nauki polityczne na University of Manitoba w Winnipeg. Jego syn a wnuk Stepana Bandery, również Stepan (ur. 1970 w Winnegam w Kanadzie)

Początki działalności politycznej

   W 1927 Bandera wstąpił do Ukraińskiej Organizacji Wojskowej (UWO), która od 1920 działała nielegalnie w Polsce. Początkowo działał w wywiadzie, następnie w wydziale propagandy. Pierwszy raz został aresztowany, zresztą wraz z ojcem, w dniu 14 listopada 1928 w Kałuszu, za rozpowszechnianie ulotek UWO. Należał również do Związku Ukraińskiej Młodzieży Nacjonalistycznej^.. Stepan wyróżniał się w organizacji aktywnością społeczną – działał w „Silśkim Hospodarze”, „Łuhu”, „Sokole-Batku”, Ukraińskim Studenckim Klubie Sportowym, organizacjach studenckich.

Proces

    Stepan Bandera został 13 stycznia 1936 skazany na karę śmierci, którą na podstawie amnestii zamieniono na dożywotnie więzienie, za zorganizowanie zamachu na ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego. Bandery, jak i innych oskarżonych, bronili adwokaci: Łew Hankewycz i Ołeksandr Pawenćkyj ze Lwowa, Wołodymyr Horbowyj z Doliny, oraz Jarosław Szłapak ze Stanisławowa. Karę odbywał w więzieniach na Świętym Krzyżu i we Wronkach. W konsekwencji postawy na procesie i wyroku, dwudziestopięcioletni w chwili aresztowania Bandera stał się idolem części pokolenia młodych Ukraińców, swych rówieśników.

Lata 1939-1941

Przed napaścią III Rzeszy na Polskę, około Wielkanocy 1939 roku, Banderę przeniesiono do więzienia w Brześciu, z którego został wypuszczony 10 lub 13września 1939 roku w obliczu pogarszającej się sytuacji na froncie i bombardowań więzień przez Niemców. Bandera udał się pieszo, bocznymi drogami, w kierunku Lwowa. W powiecie kowelskim nawiązał kontakt z terenową siatką OUN, a w Sokalu – z zarządem terenowym OUN. Z Sokala, w towarzystwie Dmytra Majiwśkiego udał się do Lwowa (okupowanego już przez Sowietów), gdzie przybyli 27 września. Spotkał się tam w konspiracji z znanymi ukraińskimi działaczami politycznymi i społecznymi. We Lwowie przebywał około dwóch tygodni, nadzorując rozbudowę konspiracyjnej siatki OUN w Galicji. W drugiej połowie października Stepan Bandera, wraz z bratem Wasylem (który wrócił właśnie uwolniony z obozu w Berezie Kartuskiej) i czterema działaczami OUN, przekroczyli nielegalnie linię granicy okupacji sowiecko-niemieckiej na terenie II RP i udali się do Krakowa.
W tym czasie w OUN narastał wewnętrzny konflikt pomiędzy grupą młodych aktywistów, którzy doświadczenie zdobywali w pracy konspiracyjnej w kraju a starszymi działaczami przebywającymi na emigracji, z Andrijem Melnykiem na czele. Konflikt ten stał się podstawą rozłamu w OUN na frakcję OUN(B) (Stepan Bandera, Lew Rebet, Jarosław Stećko – banderowcy) i OUN (M) (melnykowcy). Andrij Melnyk traktował współpracę z Niemcami strategicznie^.

 Rozłam w Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów.

Po rozłamie powstała konieczność utworzenia w ugrupowaniu banderowców nowej struktury bezpieczeństwa. Dlatego w 1940 r. Bandera wraz ze Stepanem Łenkawskym na tajnym spotkaniu podjęli decyzję o utworzeniu Służby Bezpeky. Zajmowała się ona rozpracowywaniem i zwalczaniem melnykowskiej frakcji OUN, wykrywaniem sowieckiej agentury, zbieraniem informacji o ewentualnych niemieckich represjach wymierzonych w OUN-B i ludność ukraińską.
Zdaniem Ryszarda Torzeckiego powołującego się na związanego z OUN historyka Petra Mirczuka we wrześniu 1939 r. tzw. Krajowy Prowid (Zarząd Krajowy) OUN pod kierownictwem Lwa Rebeta odmówił kategorycznie wykonania polecenia zarządu zagranicznego OUN (pod kierownictwem A. Melnyka) wszczęcia powstania antypolskiego, jako dywersji na rzecz Niemiec. Lew Rebet miał uważać, że wobec paktu Ribbentrop-Mołotow będzie to działanie wyłącznie w interesie ZSRR, które uważał za głównego wroga Ukrainy^.
Po ataku Niemiec na ZSRR i opuszczeniu Lwowa przez Armię Czerwoną  w budynku Proswity we Lwowie OUN-B, ku zaskoczeniu Niemców, ogłosiło deklarację niepodległości Ukrainy (Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego), z tymczasową stolicą we Lwowie i powołało rząd ukraiński z premierem Jarosławem Stećko.

Aresztowanie i pobyt w obozie koncentracyjnym 1941-1944

   Adolf Hitler był zdecydowanie przeciwny koncepcji powstania państwa ukraińskiego, pragnąc wszystkich Słowian przekształcić w niewolniczą siłę roboczą imperialnej III Rzeszy. Podczas ostatecznych rozmów prowadzonych we wrześniu 1941 r. w Berlinie w gmachu byłej ambasady polskiej pomiędzy przedstawicielami Abwehry i OUN (B), zarówno Stepan Bandera, jak i Jarosław Stećko kategorycznie odmówili odwołania deklaracji niepodległości Ukrainy. W konsekwencji zostali 15 września 1941 osadzeni w więzieniu w Spandau. W późniejszym czasie Bandera i Stećko zostali przewiezieni do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen i osadzeni w odizolowanym od reszty obozu oddziale dla więźniów specjalnych tzw. Zellenbau, gdzie przebywali również m.in. pierwszy dowódca Armii Krajowej Stefan Rowecki, kanclerz Austrii Kurt Schuschnigg, czy premier Francji Edouard Daladier^. Cały kierowniczy aktyw OUN-B został również aresztowany i osadzony w więzieniach i obozach koncentracyjnych III Rzeszy.
Dwaj bracia Stepana Bandery (Wasyl i Ołeksandr) po aresztowaniu w końcu 1941 przez Gestapo zginęli w lipcu 1942 w obozie koncentracyjnym w Auschwitz. Członkowie OUN-B poddani masowym represjom niemieckim przeszli jesienią 1941 do konspiracji, organizując na początku 1943 Ukraińską Powstańczą Armię. Melnykowcy zdecydowali się na kontynuację współpracy z Niemcami i współuczestniczyli w organizacji w 1943 r. 14 Dywizji Grenadierów SS.

Działalność polityczna na emigracji

W Sachsenhausen Stepan Bandera przebywał do 27 września 1944 r., gdy uwięzieni przywódcy OUN(B) zostali zwolnieni przez Niemców z obozów koncentracyjnych. Grzegorz Motyka uważa, że fakt ten można wiązać z zawarciem w tym czasie nieformalnego układu między UPA melnykowców  a Niemcami dotyczącym współpracy dywersyjno-wywiadowczej przeciw ZSRR. Również uważa się, że zwolnienie Bandery było celowe, gdyż w ten sposób powiązano go z współpracą z Niemcami, na którą nie wyrażał zgody.
 W styczniu 1945 r. Bandera wyraził gotowość powrotu na Ukrainę i wzięcia udziału w walkach. W związku z tym 5 i 6 lutego, odbyła się narada Centralnego Prowodu OUN. Uznano, że przybycie Bandery to za duże ryzyko dla jego osoby.
Bandera mieszkał w Monachium, w amerykańskiej strefie okupacyjnej, ukrywając się pod nazwiskiem Stefan Popiel(wcześniej używał nazwisk Karpiak i Kaspar). W 1947 amerykański kontrwywiad wojskowy (CIC) określał go jako wyjątkowo niebezpiecznego, stale w drodze, często w przebraniu.  CIC podjął szeroko zakrojone próby poszukiwań Bandery, jednak zakończyły się one niepowodzeniem. Nie powiodły się także radzieckie próby odnalezienia i porwania Bandery w 1946 roku^.
      W przeciwieństwie do wywiadu amerykańskiego, który uznał Banderę za osobę niewiarygodną, Bandera znalazł uznanie brytyjskiego Secret Intelligence Service (MI6). Od 1949 roku MI6 zaczęło udzielać ZCz OUN wydatnej pomocy finansowej i logistycznej. Szkolono agentów i wysyłano ich drogą zrzutów lotniczych do USRR. Wywołało to sprzeciw CIA i Departamentu Stanu, tym bardziej, że agenci Bandery zwalczali siatkę szpiegowską konkurencyjnej grupy Hrynioch-Łebed wspieranej przez Amerykanów. Mimo to MI6 sponsorowało Banderę do 1954 roku.
W wyniku sowieckich prowokacji Brytyjczycy zerwali współpracę z ZCz OUN. Grupa Bandery kontynuowała działalność na własną rękę, finansując swoją siatkę szpiegowską fałszywymi dolarami. Publikowano własną gazetę i używano terroru wobec przeciwników politycznych. Zachodnioniemiecka policja szacowała, że do 1960 roku ugrupowanie Bandery dokonało po wojnie w NRF około 100 zabójstw. ZCz OUN przejściowo znalazły pomoc włoskiego wywiadu wojskowego (SIFAR) na początku 1956 roku. W marcu tego roku Bandera zaoferował swoje usługi wywiadowi zachodnioniemieckiemu (BND) w zamian za pieniądze i broń. Pomimo ostrzeżeń CIA Niemcy nawiązali z nim współpracę. Zapewniło mu to ochronę przed zamiarami bawarskiego rządu i lokalnej policji, które szykowały przeciw jego organizacji akcję z powodu różnorakich przestępstw – od fałszerstw do porywania ludzi.
Prowadzona przez Sowietów gra wywiadowcza podtrzymywała złudzenia Bandery i BND o istnieniu na Ukrainie silnego podziemia. Na Ukrainę i do Polski nadal byli wysyłani kurierzy i kilkuosobowe bojówki. Ta działalność wywołała irytację władz sowieckich. W 1957 r. Nikita Chruszczow nakazał zabójstwo liderów emigracyjnego OUN – Lwa Rebeta z OUN-Z i Stepana Bandery.

Śmierć

Stepan Bandera zginął 15 października 1959 roku w zamachu wykonanym w Monachium przez agenta KGB Bohdana Staszynskiego przy użyciu specjalnego pistoletu rozpylającego cyjanek ( podobno bezpośrednio w nozdrza). Staszynski po ucieczce na Zachód w roku 1960 podczas publicznego procesu przyznał się do skrytobójczego zabójstwa na rozkaz Kremla również innego lidera ukraińskiej emigracji – Lwa Rebeta. Za zabicie Bandery Staszynski otrzymał od Chruszczowa Order Czerwonego Sztandaru (podobnie jak Ramón Mercader Order Lenina za zabójstwo Trockiego). Zeznania Staszynskiego wstrząsnęły Kremlem. W konsekwencji afery Staszynskiego stanowisko utracił szef KGB Aleksandr Szelepin, którego zastąpił Władimir Siemiczastny. Władze sowieckie, obawiając się kolejnych podobnych kompromitacji, oświadczyły publicznie, że nie będą już więcej mordować swoich przeciwników za granicą. Przez dłuższy czas słowa dotrzymywano – na Kremlu zdano sobie bowiem sprawę, że szkody na arenie międzynarodowej powstałe na skutek zdemaskowania zamachu mogą przeważać nad korzyściami wynikającymi z likwidacji kolejnego oponenta.

^{Stepana Banderę można uważać za postać kontrowersyjną. Można polemizować z prowadzoną przez niego polityką w celu uzyskania przez Ukrainę niepodległości. Nie można mu natomiast przypisywać wszystkich zbrodni powstałych na terenach Ukrainy, Wołynia itp. Te okrutne i bestialskie zbrodnie to głównie działania hitlerowskich Niemiec i bolszewickiej Rosji oraz band Mielnika, który przysłużył się do aresztowania Bandery i kolaborował z hitlerowskimi Niemcami. Sam Bandera, jako wróg narodu w bolszewickiej Rosji, chętnie był używany w propagandzie rosyjskiej jako osoba odpowiedzialna za wszystko co złego wydarzyło się na Ukrainie.}
Nie usprawiedliwiam tu nikogo, nikogo nie oskarżam. Uważam jednak, że posługiwanie się określeniem banderowcy jako równoznacznym z bandytami  jest nie na miejscu. Dopisywanie zbrodni bolszewickich i hitlerowskich do jego osoby również nie jest na miejscu. Piszę to głównie do młodzieży która nie znając historii w tym zakresie bardzo łatwo rzuca publicznie wiele przykrych słów. Robię to również dla przyjaciół Ukraińców. Jako Polak jestem im po prostu to winien.

Mam też jedno pytanie. Do Polaków i Ukraińców, tych co malują faszystowskie znaki przy słowie Bandera. Aż tak nie znacie historii, czy to może aż tak jest zabawne. Pro hitlerowskim zbrodniarzem byli Melnykowcy.